Narzędzia endodontyczne do opracowywania i wypełniania kanałów
Instrumenty endodontyczne to szeroka gama sterylnych narzędzi używanych w gabinecie stomatologicznym do dokładnego opracowania kanałów korzeniowych zęba w trakcie leczenia kanałowego. Ich używanie wymaga specjalistycznej wiedzy, szczególnej ostrożności i precyzji na każdym etapie, od wstępnej penetracji kanału po końcowe wypełnienie.
Dzięki nowoczesnym narzędziom do leczenia kanałowego możliwe jest skuteczne usunięcie zainfekowanej miazgi, odpowiednie ukształtowanie i wypłukanie kanałów, a także ich szczelne zamknięcie za pomocą specjalnych materiałów. System kanałowy musi być dokładnie opracowany, aby leczenie było trwałe i skuteczne.
Podział narzędzi endodontycznych według ISO
Według Światowej Organizacji Standardów narzędzia do leczenia kanałowego można podzielić na 4 grupy:
-
Narzędzia ręczne – służące do usuwania miazgi i opracowania kanałów. Do tej grupy zaliczamy miazgociągi, pilniki ręczne typu K, H oraz poszerzacze kanałowe. Te narzędzia są wykonane z wysokiej jakości stali lub stopu niklowo-tytanowego, co gwarantuje ich wytrzymałość oraz elastyczność, istotną przy opracowywaniu trudnych do ukształtowania kanałów korzeniowych. Pilniki typu K mają przekrój poprzeczny w kształcie kwadratu, natomiast pilniki typu H charakteryzują się kołowym przekrojem.
-
Narzędzia maszynowe – są to narzędzia o podobnej konstrukcji do ręcznych, lecz wyposażone w uchwyty do stosowania w kątnicach. Narzędzia maszynowe, jak pilniki NiTi (niklowo-tytanowe), charakteryzują się większą elastycznością oraz lepszą zdolnością powrotu do pierwotnego kształtu, co minimalizuje ryzyko ich złamania. Ich stosowanie znacznie skraca czas leczenia, a narzędzia te efektywnie usuwają tkanki z kanałów.
-
Narzędzia do wprowadzania materiałów – należą do tej grupy pilniki Gates, Glidden oraz igły Lentulo, które są niezbędne do dokładnego wprowadzenia materiału uszczelniającego do kanału po zakończeniu opracowania.
-
Materiały i narzędzia do wypełniania kanałów – te narzędzia zapewniają szczelne zamknięcie systemu kanałowego po zakończeniu leczenia. W tej grupie znajdują się upychacze, rozpychacze oraz narzędzia do kondensacji materiału.
Rozmiary narzędzi kanałowych
Pilniki endodontyczne posiadają ustandaryzowane rozmiary, kolory oraz symbole. W trakcie leczenia stosowane są pilniki o różnych średnicach i długościach części pracującej, aby precyzyjnie opracować kanały na całej ich długości. Warto zwrócić uwagę, że narzędzia mają określone symbole, które pomagają w identyfikacji ich rodzaju – poszerzacze mają trójkątny symbol, pilniki K kwadrat, pilniki H koło, a narzędzia NiTi prostokąt.
Pod pojęciem rozmiar należy rozumieć określenie średnicy wierzchołka części pracującej D0 wyrażone w setnych częściach milimetra.
Najbardziej popularne są pilniki, których długość części pracującej wynosi 16mm. Wierzchołek narzędzia to punkt D0, a koniec części pracującej to D16.
Numer narzędzia | Średnia narzędzia w punkcie D0 w mm | Średnia narzędzia w punkcie D16 w mm | Kolor uchwytu lub paska |
6 | 0,06 | 0,38 | różowy |
8 | 0,08 | 0,40 | szary |
10 | 0,1 | 0,42 | fioletowy |
15 | 0,15 | 0,47 | biały |
20 | 0,2 | 0,52 | żółty |
25 | 0,25 | 0,57 | czerwony |
30 | 0,3 | 0,62 | niebieski |
35 | 0,35 | 0,67 | zielony |
40 | 0,4 | 0,72 | czarny |
45 | 0,45 | 0,77 |
biały |
50 | 0,5 | 0,82 | żółty |
55 | 0,55 | 0,87 | czerwony |
60 | 0,6 | 0,92 | niebieski |
70 | 0,7 | 1,02 | zielony |
80 | 0,8 | 1,12 | czarny |
90 | 0,9 | 1,22 | biały |
100 | 1 | 1,32 | żółty |
110 | 1,1 | 1,42 | czerwony |
120 | 1,2 | 1,52 | niebieski |
130 | 1,3 | 1,62 | zielony |
140 | 1,4 | 1,72 | czarny |
Średnica wielkości wierzchołka i na końcu części roboczej w narzędziach od 10 do 60 zwiększa się o 0,05mm, a od rozmiaru 60 do 140, co 0,1mm. Natomiast pierwsze trzy najczęściej używane rozmiary 6,8,10, rozszerzają się o 0,02mm.
Narzędzia endodontyczne: rodzaje, kolory, oznaczenia.
Narzędzia do kanałów mają swoje unikalne symbole narysowane na opakowaniu jak i na uchwycie. O to lista narzędzi endodontycznych i ich symboli:
- Poszerzacz - trójkąt
- Pilniki typu K - kwadrat
- Pilniki typu H - koło
- Pilniki fleksyjne giętkie - litera F
- Igły Lentulo - spirala w kształcie litery G
- C-Piloty - litera C
- Miazgociągi - słońce/gwiazdka
- Rozpychacz - litera S
- Pilniki Niklowo-tytanowe - prostokąt, zamalowany w lewej połowie.
Najważniejsze różnice między pilnikami maszynowymi a pilnikami ręcznymi
- Maszynowe narzędzia do opracowywania kanałów stworzone są ze stopu niklowo-tytanowego. Narzędzia NiTi. Pilniki ręczne najczęściej używane są stalowe, choć istnieją również NiTi.
- Narzędzia maszynowe charakteryzują się bardzo dużą elastycznością w porównaniu do pilników ręcznych.
- Pilniki maszynowe mają lepszą zdolność do powrotu do wstępnego kształtu po odkształceniu
- Pilniki maszynowe NiTi nie wykazują widocznego złużycia materiału, przez co łamią się nieoczekiwanie.
- Narzędzie maszynowe zamiast krawędzi tnących posiadają tzw. płozy, które umożliwiają równomierny kolisty ruch narzędzia w kanale i usuwanie znacznej ilości zębiny .
- Narzędzia obrotowe eliminują zjawisko wzrostu ciśnienia w kanale.
- Używanie pilników maszynowych znacznie skraca czas pracy.
- Pilniki ręczne są zdecydowanie tańsze.
Jakie urządzenia są potrzebne do narzędzi kanałowych?
Leczenie kanałowe zęba, oprócz klasycznych narzędzi ręcznych, coraz częściej odbywa się przy użyciu narzędzi maszynowych oraz mikroskopów i endometrów, które pomagają w precyzyjnym określeniu długości kanału korzeniowego oraz monitorowaniu przebiegu leczenia. Używanie nowoczesnych technologii w stomatologii endodontycznej, w tym narzędzi maszynowych, zapewnia nie tylko dokładne opracowanie i wypełnienie kanałów zębowych, ale również zwiększa skuteczność oraz komfort leczenia zarówno dla stomatologa, jak i pacjenta.
Warto zaznaczyć, że narzędzia maszynowe używane są wyłącznie w urządzeniach endodontycznych do tego przeznaczonych, czyli mikrosilnikach stomatologicznych w których zamontowana jest kątnica stomatologiczna.