Narzędzia do leczenia kanałowego

Narzędzia endodontyczne do opracowywania i wypełniania kanałów

Instrumenty endodontyczne to szeroka gama sterylnych narzędzi używanych w gabinecie stomatologicznym do dokładnego opracowania kanałów korzeniowych zęba w trakcie leczenia kanałowego. Ich używanie wymaga specjalistycznej wiedzy, szczególnej ostrożności i precyzji na każdym etapie, od wstępnej penetracji kanału po końcowe wypełnienie.

Dzięki nowoczesnym narzędziom do leczenia kanałowego możliwe jest skuteczne usunięcie zainfekowanej miazgi, odpowiednie ukształtowanie i wypłukanie kanałów, a także ich szczelne zamknięcie za pomocą specjalnych materiałów. System kanałowy musi być dokładnie opracowany, aby leczenie było trwałe i skuteczne.

Podział narzędzi endodontycznych według ISO

Według Światowej Organizacji Standardów narzędzia do leczenia kanałowego można podzielić na 4 grupy:

  • Narzędzia ręczne – służące do usuwania miazgi i opracowania kanałów. Do tej grupy zaliczamy miazgociągi, pilniki ręczne typu K, H oraz poszerzacze kanałowe. Te narzędzia są wykonane z wysokiej jakości stali lub stopu niklowo-tytanowego, co gwarantuje ich wytrzymałość oraz elastyczność, istotną przy opracowywaniu trudnych do ukształtowania kanałów korzeniowych. Pilniki typu K mają przekrój poprzeczny w kształcie kwadratu, natomiast pilniki typu H charakteryzują się kołowym przekrojem.

  • Narzędzia maszynowe – są to narzędzia o podobnej konstrukcji do ręcznych, lecz wyposażone w uchwyty do stosowania w kątnicach. Narzędzia maszynowe, jak pilniki NiTi (niklowo-tytanowe), charakteryzują się większą elastycznością oraz lepszą zdolnością powrotu do pierwotnego kształtu, co minimalizuje ryzyko ich złamania. Ich stosowanie znacznie skraca czas leczenia, a narzędzia te efektywnie usuwają tkanki z kanałów.

  • Narzędzia do wprowadzania materiałów – należą do tej grupy pilniki Gates, Glidden oraz igły Lentulo, które są niezbędne do dokładnego wprowadzenia materiału uszczelniającego do kanału po zakończeniu opracowania.

  • Materiały i narzędzia do wypełniania kanałów – te narzędzia zapewniają szczelne zamknięcie systemu kanałowego po zakończeniu leczenia. W tej grupie znajdują się upychacze, rozpychacze oraz narzędzia do kondensacji materiału.

Rozmiary narzędzi kanałowych

Pilniki endodontyczne posiadają ustandaryzowane rozmiary, kolory oraz symbole. W trakcie leczenia stosowane są pilniki o różnych średnicach i długościach części pracującej, aby precyzyjnie opracować kanały na całej ich długości. Warto zwrócić uwagę, że narzędzia mają określone symbole, które pomagają w identyfikacji ich rodzaju – poszerzacze mają trójkątny symbol, pilniki K kwadrat, pilniki H koło, a narzędzia NiTi prostokąt.

Pod pojęciem rozmiar należy rozumieć określenie średnicy wierzchołka części pracującej D0 wyrażone w setnych częściach milimetra.

Najbardziej popularne są pilniki, których długość części pracującej wynosi 16mm. Wierzchołek narzędzia to punkt D0, a koniec części pracującej to D16.

Numer narzędzia Średnia narzędzia w punkcie D0 w mm Średnia narzędzia w punkcie D16 w mm Kolor uchwytu lub paska
6 0,06 0,38 różowy
8 0,08 0,40 szary
10 0,1 0,42 fioletowy
15 0,15 0,47 biały
20 0,2 0,52 żółty
25 0,25 0,57 czerwony
30 0,3 0,62 niebieski
35 0,35 0,67 zielony
40 0,4 0,72 czarny
45 0,45 0,77

biały
50 0,5 0,82 żółty
55 0,55 0,87 czerwony
60 0,6 0,92 niebieski
70 0,7 1,02 zielony
80 0,8 1,12 czarny
90 0,9 1,22 biały
100 1 1,32 żółty
110 1,1 1,42 czerwony
120 1,2 1,52 niebieski
130 1,3 1,62 zielony
140 1,4 1,72 czarny

 

Średnica wielkości wierzchołka i na końcu części roboczej w narzędziach od 10 do 60 zwiększa się o 0,05mm, a od rozmiaru 60 do 140, co 0,1mm. Natomiast pierwsze trzy najczęściej używane rozmiary 6,8,10, rozszerzają się o 0,02mm.

Narzędzia endodontyczne: rodzaje, kolory, oznaczenia.

Narzędzia do kanałów mają swoje unikalne symbole narysowane na opakowaniu jak i na uchwycie. O to lista narzędzi endodontycznych i ich symboli:

  • Poszerzacz - trójkąt
  • Pilniki typu K - kwadrat
  • Pilniki typu H - koło
  • Pilniki fleksyjne giętkie - litera F
  • Igły Lentulo - spirala w kształcie litery G
  • C-Piloty - litera C
  • Miazgociągi - słońce/gwiazdka
  • Rozpychacz - litera S
  • Pilniki Niklowo-tytanowe - prostokąt, zamalowany w lewej połowie.

Najważniejsze różnice między pilnikami maszynowymi a pilnikami ręcznymi

  1. Maszynowe narzędzia do opracowywania kanałów stworzone są ze stopu niklowo-tytanowego. Narzędzia NiTi. Pilniki ręczne najczęściej używane są stalowe, choć istnieją również NiTi. 
  2. Narzędzia maszynowe charakteryzują się bardzo dużą elastycznością w porównaniu do pilników ręcznych.
  3. Pilniki maszynowe mają lepszą zdolność do powrotu do wstępnego kształtu po odkształceniu
  4. Pilniki maszynowe NiTi nie wykazują widocznego złużycia materiału, przez co łamią się nieoczekiwanie. 
  5. Narzędzie maszynowe zamiast krawędzi tnących posiadają tzw. płozy, które umożliwiają równomierny kolisty ruch narzędzia w kanale i usuwanie znacznej ilości zębiny .
  6. Narzędzia obrotowe eliminują zjawisko wzrostu ciśnienia w kanale.
  7. Używanie pilników maszynowych znacznie skraca czas pracy.
  8. Pilniki ręczne są zdecydowanie tańsze.

Jakie urządzenia są potrzebne do narzędzi kanałowych?

Leczenie kanałowe zęba, oprócz klasycznych narzędzi ręcznych, coraz częściej odbywa się przy użyciu narzędzi maszynowych oraz mikroskopów i endometrów, które pomagają w precyzyjnym określeniu długości kanału korzeniowego oraz monitorowaniu przebiegu leczenia. Używanie nowoczesnych technologii w stomatologii endodontycznej, w tym narzędzi maszynowych, zapewnia nie tylko dokładne opracowanie i wypełnienie kanałów zębowych, ale również zwiększa skuteczność oraz komfort leczenia zarówno dla stomatologa, jak i pacjenta.

Warto zaznaczyć, że narzędzia maszynowe używane są wyłącznie w urządzeniach endodontycznych do tego przeznaczonych, czyli mikrosilnikach stomatologicznych w których zamontowana jest kątnica stomatologiczna.